Thịt gác bếp là tên gọi chung cho các loại thịt treo bếp như thịt lợn, thịt bò, thịt trâu…tại các tỉnh miền cao. Đây là một trong những món ăn thú vị ngày tết được rất nhiều người tìm mua. Tại các vùng Tây Bắc có khí hậu rất lạnh vào mùa đông, nên những ngày đông lạnh giá kéo dài khiến các hoạt động thường ngày của họ diễn ra khó khăn hơn, người ta phải nghĩ ra những món ăn có thể để được lâu để cầm cự cho qua những ngày đông rét buốt. Và các món thịt như thịt lợn, thịt trâu, thịt bò gác bếp ra đời. Các du khách đến với nơi đây vào những ngày đông lạnh được thưởng thức những miếng thịt gác bếp dai bùi cay cay cùng với những bát rượu quý thêm ấm lòng và nhớ mãi. Và món ăn này đã theo chân su khách nổi tiếng khắp bốn phương. Trong những năm gần đây, cứ dịp tết là các nơi bán thịt gác bếp đều cháy hàng.
Quy trình sản xuất của món thịt gác bếp đặc sản Tây Bắc Việt Nam này khá đơn giản. Thịt được chọn làm có thể là thịt lợn, thịt bò, hoặc thịt trâu, mỗi loại đều có vị ngọt thơm và hương vị đặc trưng riếng. Miếng thịt được thái gần như dọc thớ để sau khi thịt khô có thể xé nhỏ ra cho dễ ăn . Người dân dùng cách tẩm ướp tự nhiên thịt với các gia vị khác như ớt, gừng, đặc biệt là mắc khén – một loại hạt tiêu rừng của người dân tộc thiểu số vùng cao Tây Bắc. Các gia vị này thậm chí còn thấy nguyên trên từng thanh thịt. Sau đó thịt xiên vào từng chiếc nan tre, được gác vào một chiếc xà hoặc giá trong bếp, rồi hun bằng khói của than củi từ các núi đá. Thịt chủ yếu chín bằng nhiệt.Với miếng thịt gác bếp thành phẩm, mùi khói gần như vẫn còn nguyên, song lại không gây khó chịu.Thông thường phải mất 1 ngày 1 đêm để món thịt này đạt độ chín mong muốn.
Thịt gác bếp được chế biến hoàn toàn từ những nguyên liệu thiên nhiên, không hề có chất bảo quản nên bảo quản không được lâu, tối đa từ 3 tuần đến một tháng. Do thịt gác bếp dễ bị mốc, nếu không biết cách bảo quản sẽ bị hỏng. Nếu dùng thịt trâu ăn hàng ngày thì nên bảo quản vào ngăn đá. Nếu để thịt lâu nên đem phơi trong điều kiện trời nắng to. “Phơi trời nắng ăn thịt gác bếp sẽ thơm và giữ vị tốt hơn khi cho vào tủ đá”.
Các loại thịt gác bếp thơm ngon này có giá dao động trên dưới 500.00 đồng tùy từng loại và luôn cháy hàng ngày tết về. Thịt trâu, bò loại ngon 700.000 – 800.000 đồng/kg, lợn đen gác bếp có giá 500.000- 600.000 đồng/kg.
Trong những năm gần đây, những món thịt gác bếp này được người dân các tỉnh khác trên đất nước sử dụng khá nhiều trong các bữa ăn ngày tết. Trời xe lạnh cùng không khí rộn ràng của ngày xuân, được lai dai những miếng thịt gác bếp với chút rượu tây cùng gia đình bạn bè, quây quần bên nhau và bắt đầu những câu chuyện thì thật là thú vị biết bao nhiêu.
Bạn tham khảo: Đặc sản cá Vũ Đại